Koniec umowy a ciąża - co robić?

Kończy się umowa o pracę, a jesteś w ciąży? To sytuacja, która budzi wiele pytań i wątpliwości. W poniższym artykule przedstawiamy najważniejsze informacje dotyczące praw kobiet w ciąży w kontekście kończącej się umowy o pracę, wyjaśniamy, jakie rozwiązania przewiduje prawo oraz jakie kroki warto podjąć.

Ochrona kobiet w ciąży w świetle prawa

Prawo pracy zapewnia kobietom w ciąży szczególną ochronę. Zgodnie z przepisami, pracodawca nie ma prawa wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy ciężarnej, chyba że wystąpią określone sytuacje, takie jak ciężkie naruszenie obowiązków pracowniczych, które mogą skutkować rozwiązaniem umowy bez wypowiedzenia. Dodatkowo, ochrona dotyczy również okresu po porodzie – podczas korzystania z urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego lub pracy w obniżonym wymiarze czasu.

Stan ciąży musi być potwierdzony świadectwem lekarskim, co zobowiązuje pracodawcę do udzielania zwolnień na badania lekarskie związane z ciążą. Za czas nieobecności w pracy wynikający z takich zwolnień przysługuje wynagrodzenie.

Umowa o pracę na czas określony

Przedłużenie umowy do dnia porodu

Zgodnie z art. 177 § 3 Kodeksu pracy, umowa o pracę zawarta na czas określony, która miałaby zakończyć się po upływie 12 tygodnia ciąży (co najmniej 85 dni), ulega przedłużeniu do dnia porodu. Oznacza to, że jeśli Twoja umowa kończy się w tym okresie, pracodawca ma obowiązek przedłużyć ją do momentu narodzin dziecka. Dzięki temu zachowane są prawa do świadczeń macierzyńskich oraz możliwość korzystania z innych uprawnień przysługujących ciężarnym.

Umowa wygasająca przed 12 tygodniem ciąży

Jeżeli umowa o pracę na czas określony wygasa przed ukończeniem 12 tygodnia ciąży, pracodawca nie jest zobowiązany do jej przedłużenia. W takiej sytuacji stosunek pracy wygasa z upływem określonego terminu. Kobieta nie przysługuje wtedy prawo do zasiłku macierzyńskiego po porodzie, jednak może ubiegać się o świadczenie rodzicielskie (potocznie określane jako „kosiniakowe”).

przeczytaj więcej: Umowa na czas określony a ciąża

Umowa o pracę na czas nieokreślony

Dla kobiet zatrudnionych na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony sytuacja jest korzystniejsza. Po poinformowaniu pracodawcy o ciąży, kobieta zyskuje dodatkowe uprawnienia, m.in.:

zakaz wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych oraz pracy w porze nocnej,
zakaz delegowania poza stałe miejsce pracy,
ograniczenia dotyczące prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia,
możliwość ubiegania się o pracę zdalną w trybie uprzywilejowanym na podstawie art. 67¹ § 6 Kodeksu pracy,
prawo do zwolnień na badania lekarskie związane z ciążą, przy czym za czas nieobecności w pracy zachowuje się wynagrodzenie.

Ochrona wynikająca z przepisów prawa pracy sprawia, że pracodawca nie może rozwiązać stosunku pracy ciężarnej bez ważnych i udokumentowanych przyczyn.

Co zrobić w przypadku zakończenia umowy?

Dokumentacja zdarzeń

Warto skrupulatnie dokumentować wszystkie ustalenia i komunikację z pracodawcą. Zachowaj kopie wypowiedzeń, uzasadnień oraz wszelkich dokumentów potwierdzających stan ciąży, w tym świadectwa lekarskie. Taka dokumentacja może okazać się niezbędna, gdyby zaszła konieczność dochodzenia swoich praw.

Konsultacja z prawnikiem

W przypadku jakichkolwiek wątpliwości warto skonsultować się ze specjalistą ds. prawa pracy. Prawnik pomoże ocenić, czy decyzja pracodawcy jest zgodna z przepisami i doradzi, jakie kroki należy podjąć, aby zabezpieczyć swoje interesy.

Zgłoszenie nieprawidłowości

Jeżeli podejrzewasz, że doszło do naruszenia Twoich praw, możesz zgłosić sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy. Instytucja ta przeprowadzi kontrolę, a w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości – podejmie odpowiednie działania.

Wsparcie związków zawodowych

Jeśli jesteś członkiem związku zawodowego, warto skontaktować się z jego przedstawicielem. Związki często oferują pomoc prawną oraz merytoryczne wsparcie w trudnych sytuacjach związanych z zatrudnieniem.

Podsumowanie

Kończenie umowy o pracę w czasie ciąży to sytuacja, która wymaga szczególnej uwagi. Prawo pracy przewiduje szereg rozwiązań mających na celu ochronę kobiet w ciąży, zarówno przy umowach na czas określony, jak i nieokreślony. Jeśli umowa na czas określony kończy się po 12 tygodniu ciąży, pracodawca ma obowiązek przedłużyć ją do dnia porodu. W przypadku umowy wygasającej wcześniej, warto być świadomym możliwości ubiegania się o świadczenie rodzicielskie. Kluczowe jest dokumentowanie wszystkich ustaleń, konsultacje z prawnikiem oraz zgłaszanie ewentualnych naruszeń do odpowiednich instytucji. Dzięki temu każda kobieta może skutecznie chronić swoje prawa i podejmować świadome decyzje zawodowe, nawet w trudnych okolicznościach.